دزدها جمع‌تر بنشینند، VAR هم جا بگیرد!

به گزارش همشهری‌آنلاین، لیگ برتر فوتبال ایران به پایان رسید اما حواشی آن تمام نشد و به این زودی‌ها هم تمام نخواهد شد. ماجرای تبعیض‌هایی که مسئولان برخی از تیم‌ها به آن معتقدند به علاوه مشکلات داوری که هر تیمی معتقد است بیشترین ضرر را از آن کرده، مسائلی هستند که فوتبال باشگاهی ایران را به عرصه‌ای برای کشمکش‌ها و بحث‌های حاشیه‌ای تبدیل کرده‌اند. در این بین، نبود سیستم کمک‌داور ویدئویی در فوتبال ایران موضوع بسیار مهمی است که به این دعواها دامن زده. شاید بی‌اخلاقی‌های مدیران و هواداران در شرایط فعلی، علاج فوری نداشته باشد اما خیلی از اشتباهات داوری که در زمین رخ می‌دهند با ورود VAR به ایران قابل حل خواهد بود؛ اشتباهاتی که منجر به مشکلات و دردسرهای بی‌شماری برای هواداران، تیم‌ها و حتی خود داوران می‌شوند.

هواداران فوتبال؛ تردیدها و عصبانیت‌ها

پرسپولیسی‌ها قهرمان لیگ برتر شده‌اند، اما خیلی از آنها لذت همیشگی را از این قهرمانی نمی‌برند. نه اینکه خودشان را قهرمان ندانند، آنها به قهرمانی خودشان اطمینان دارند. اما بخش زیادی از انرژی‌شان صرف بحث کردن با کسانی می‌شود که این قهرمانی را به‌خاطر چند سوت اشتباه زیر سؤال می‌برند. تا همین چند سال قبل در فرهنگ هواداری فوتبال، آدم‌ها تعداد بردها و تعداد جام‌های تیم‌شان را می‌شمردند، الان باید بنشینند تعداد اشتباهات داوری به سود خودشان و به سود حریف را بشمارند بلکه بتوانند میخ‌شان را محکم‌تر از رقیب بکوبند و ثابت کنند شایسته قهرمانی‌اند. در این فضا، دیگر از شادی‌های خالص و وصف‌ناپذیر سال‌های دور خبری نیست.
در نقطه مقابل شادی قهرمانی، غم شکست و قهرمان نشدن هم شکل متفاوت و عجیبی پیدا کرده است. هواداری که قبلا بابت قهرمان نشدن تیمش غمگین می‌شد، حالا فقط غمگین نیست، به‌شدت عصبانی است و این احساس وقتی با عصبیت ناشی از شرایط اجتماعی و فشارهای زندگی ترکیب می‌شود، او را به شرایط خطرناکی می‌رساند که همه اطرافیانش باید از او بترسند. رقابت‌های فوتبال و جنگ‌های هواداری که سال‌های سال عرصه بروز غم و شادی بودند حالا عرصه بروز احساسات دیگری هستند؛ احساساتی به غایت خطرناک.

داوران؛ متهمان همیشگی

اشتباهات داوری و نبود VAR به‌خود این داوران تنها هم لطمات فراوانی می‌زند. این روزها بخش زیادی از انرژی داوران فوتبال در ایران به این می‌گذرد که ثابت کنند استقلالی یا پرسپولیسی نیستند! هواداران این دو تیم بزرگ، بعد از آنکه یک دل سیر با هم دعوا کردند، تازه به سراغ داورانی می‌روند که شائبه اشتباه آنها در میان است و هزار و یک اتهام به این داوران زده می‌شود که بحث هواداری یا دریافت رشوه از تیم‌ها کمترین آنهاست. پیش از آنکه چنین فضایی در فوتبال ایران ایجاد شود، خیلی‌ها اصلا نام داوران را نمی‌دانستند اما حالا داوران هم به اندازه بازیکن‌ها مشهورند و همه دارند درباره استقلالی بودن یکی و پرسپولیسی بودن آن یکی صحبت می‌کنند.

علاوه بر این اتفاقی که برای داوران رخ داده، لطمه دیگری که نبود VAR به این قشر زده دوری آنها از عرصه بین‌المللی و حضور بسیار کمرنگ‌شان در رقابت‌های آسیایی و جهانی است. داوران ایرانی به‌دلیل آنکه شرایط و تجربه لازم را برای داوری در حضور VAR ندارند از قافله داوران آسیا تا حدود زیادی عقب مانده‌اند.

بازیکنان؛ قربانیان خاموش

در هیاهوی اشتباهات داوری، برخی از بازیکنان هم به نوعی متضرر شده‌اند. بازیکنانی که با درخشش در لیگ جاری ممکن بود در فصل آینده جایگاه بهتری داشته‌ باشند، اما درخشش آنها زیر سایه اشتباه داوران از بین رفت و گل‌ها و پاس گل‌های آنها به اشتباه مردود شمرده شد. سوت‌های اشتباهی که داوران لیگ ایران در غیاب VAR زدند خیلی از ستاره‌های بالقوه را تلف کرد و در عوض خیلی‌های دیگر را به صف اول بازیکنان این فصل رساند درحالی‌که با حضور VAR اصلا به این درجه نمی‌رسیدند. به‌عنوان مثال به سرگذشت همین گئورگی گولسیانی نگاه کنید؛ او زننده گل قهرمانی پرسپولیس است و بعدا اعلام شد با همین گل بهترین گلزن خارجی پرسپولیس در تمام ادوار هم شده است. حال آنکه گل‌های اول و آخر او در این فصل یعنی گل به ذوب‌آهن و مس رفسنجان هر دو در شرایط آفساید به ثمر رسیده‌اند. نقطه مقابل او دانیال اسماعیلی‌فر است که یک گل‌به‌خودی در مقابل صنعت‌نفت به نام او ثبت شده اما آن توپ اصلا از خط دروازه عبور نکرده و پرسپولیس هم بی‌جهت ۲امتیاز را با اشتباه داور از دست داده است.

مدیران و سرمربیان، بد هم نشد!

در شرایطی که VAR وجود ندارد و بازی‌های بسیاری با مشکل و اشتباه داوری به پایان می‌رسند، دیگر نمی‌توان کارنامه مدیران و به‌خصوص مربیان را در فوتبال ایران به خوبی بررسی کرد. سرمربیانی که خودشان را برنده می‌دانند ممکن است واقعا با تکیه بر اشتباهات داوری به این موفقیت رسیده باشند. برعکس این اتفاق هم ممکن است، یعنی سرمربیانی که امروز فریاد اعتراض‌شان به آسمان‌هاست ممکن است واقعا از مشکلات داوری چندان هم لطمه ندیده باشند و فقط مشغول توجیه ضعف خودشان با توسل به وقایع داوری باشند. چه‌کسی می‌داند جواد نکونام از فرم بازی تیمش بیشتر لطمه خورد تا از اشتباهات داوری؟ چه‌کسی می‌تواند بگوید رضا درویش واقعا مدیرعامل موفقی است یا نه؟ برخی از برنامه‌های تلویزیونی با شمارش اشتباهاتی که برای هر تیم رخ داده سعی دارند به این سؤالات پاسخ بدهند اما این هم چاره کار نیست. چون وزن اشتباهات با یکدیگر متفاوتند و از آن مهم‌تر هیچ‌کس نمی‌داند اگر آن اشتباه رخ نمی‌داد در ادامه بازی چه نتیجه‌ای به‌دست می‌آمد. چه‌کسی می‌داند اگر میلاد فخرالدینی در مقابل آلومینیوم و روزبه چشمی مقابل ذوب‌آهن اخراج می‌شدند چه نتیجه‌ای به‌دست می‌آمد؟ اگر در همین بازی پرسپولیس و مس، حامد لک در دقیقه۷۰ از بازی بیرون می‌رفت چه اتفاقاتی رقم می‌خورد؟ هیچ‌کس نمی‌داند! اینکه کارشناسان بعد از پایان بازی اشتباهات داور را لیست می‌کنند، رسانه‌ها به شمارش آنها می‌پردازند و هوادار هم فقط آنچه به ضررش رخ داده را دستچین می‌کند، هیچ‌کدام چیزی را مشخص نمی‌کنند. مسابقه‌ای که اشتباه داوری داشته، یک مسابقه نیمه‌کاره است. مسابقه‌ای که دقایقی از آن برگزار نشده و کسی هم نمی‌تواند حدس بزند در آن دقایق چه اتفاقی ممکن بود رقم بخورد.

دزدها جمع‌تر بنشینند، VAR هم جا بگیرد

کاش فدراسیون فوتبال با عنایت به همه این کم‌وکاستی‌ها و تمامی مشکلاتی که برای فوتبال ایران به‌وجود آمده، کمی در آوردن VAR تعجیل کند و اراده و انگیزه بیشتری برای این کار نشان بدهد. هزینه ورود VAR خیلی کمتر از ارقامی است که این روزها در پرونده فساد فوتبال ایران به گوش می‌رسد. مس رفسنجان نخستین باشگاهی نبوده که دست به این اقدامات زده و آخرین هم نخواهد بود. مسئولان تعلیق‌شده فدراسیون اولین‌ها نبوده‌اند و آخرین‌ها هم نیستند. در این فسادهای سریالی پول‌های فراوانی از زیر میزها و روی نیمکت‌ها و لابه‌لای قلم‌ها ردوبدل می‌شود. کاش بخشی از این پول‌ها را هم خرج آوردن VAR و کمتر کردن دعواها کنید. جای دوری نمی‌رود.